Onderhoudsarm, onkruidvrij en ultra-modern: Grindtuinen worden vaak met deze argumenten aangeprezen. De stenen woestijnachtige tuinen zijn echter verre van gemakkelijk te verzorgen en onkruidvrij.
In een grindtuin omsluit een metalen hek een gebied van grijs grind of puinstenen. Planten? Helemaal niet, hooguit vind je ze afzonderlijk of als vormsnoei. Grindtuinen worden vaak aangelegd om eentonig tuinieren te vermijden. Helaas werkt dit niet – en er zijn veel andere argumenten tegen grindtuinen.
Grindtuinen zijn verre van gemakkelijk te verzorgen en onkruidvrij. Ze zijn even ver van klassieke rotstuinen of prairietuinen – ze zijn iets totaal anders en lijken op het eerste gezicht op een stenen oppervlak. Zelfs op het tweede gezicht springen de bloeiende planten van een rotstuin in het oog, en bieden ze volop voedsel voor insecten. Onder een rotstuin ligt, net als onder een prairietuin, levende grond met overvloedige micro-organismen voor de natuurlijke afbraak en omzetting van materie. Een rotstuin biedt een optimale plaats voor alpine of droogtetolerante planten; stenen of gruis leunen alleen op de grond, dienen als versiering en zorgen voor een perfecte waterafvoer. In een prairietuin groeien ook warmtetolerante planten in de natuurlijke bodem, grind of lavasplit dient alleen als mulch en beschermt de bodem als een soort zonnescherm.
Grindtuinen zijn een trend die in Duitsland op steeds meer kritiek stuit. In sommige gemeenten zijn grindtuinen zelfs al verboden. De stad Erlangen, bijvoorbeeld, heeft grindtuinen bij nieuwbouw en verbouw verboden. Andere gemeenten zijn op dezelfde weg en willen meer natuur in de tuin bevorderen. De volgende redenen spreken zich uit tegen grindtuinen:
1. grindtuinen zijn biologisch bijna dood.
Zelfs veel echte woestijnen zijn levendiger dan de kunstmatige stenen woestijnen van voortuinen. Voor veel bijen, vlinders, hommels, vogels en andere dieren zijn tuinen met hun mengeling van groen en bloemen belangrijke leefgebieden, voedselbronnen en ook kraamkamers. Wat te denken van grindtuinen? Helemaal verkeerd. Het gebied is totaal oninteressant voor insecten en vogels en lijkt op een betonnen ondergrond. Misschien voelen pissebedden zich er nog thuis. Een betrekkelijk kleine voortuin kan toch geen invloed hebben op de insecten in de omgeving? Zeker, elke plant telt voor de natuur, bijen en andere insecten vinden de bloemen in de tuin al. Bovendien vullen voortuinen van een woonwijk en zelfs van een gemeente elkaar aan in insecten- en ook vogelogen.
2. grindtuinen beschadigen de bodem
Hij is door het grind samengedrukt, droog, structuurloos en bijna onbezield: de grond onder een grindtuin krijgt veel te verduren en kan bij regen waterdoorlatend worden. Maar ondanks de waterdoorlatende onkruidlaag, loopt het water vaak niet goed weg als het gewicht van de stenen erop drukt. Zelfs als het water zijn weg vindt naar de bodem, kan die het niet vasthouden door het gebrek aan humus. Bij zware regenval stroomt het niet in de bodem, maar in de kelder of op de straat en komt het uiteindelijk ongefilterd in het grondwater terecht. De schade aan de bodem is zo blijvend dat het moeilijk is hem weer op te bouwen en een normale tuin aan te leggen, want de bodem heeft jaren nodig om te herstellen. Wat nodig is, is veel humus, geduld en planten.
3. Grindtuinen hebben op den duur veel verzorging nodig.
Gemakkelijk te onderhouden? Grindtuinen zijn echt – in het eerste jaar. Misschien een paar maanden langer. Maar dan is regelmatige verzorging geboden. Want ook herfstbladeren en bloemblaadjes komen in de grindtuin terecht – zo niet uit je eigen tuin, dan uit de buurt. Droge bladeren kunnen niet weggeharkt of geveegd worden, ze verstoppen zich tussen de stenen en blijven onbereikbaar voor de hark. Alleen een luide bladblazer zou er misschien in slagen het bed op te ruimen. Wind en regen brengen stuifmeel in de tuin. Deze verzamelen zich in nissen tussen de stenen en vormen uiteindelijk een bruikbaar substraat voor onkruid. Het aangelegde onkruidvlies is ondoeltreffend als zaadonkruiden in eskadronsterkte binnenvliegen en altijd wel ergens in de kieren een plekje vinden om te ontkiemen en te groeien. Ze zijn tenslotte niet voor niets robuuste overlevingskunstenaars. En dan heb je echt een probleem: de verzorging wordt eentonig. Hakken is niet mogelijk, de messen of tanden van het gereedschap stuiteren gewoon op de stenen. Trek je ze eruit? Ook dat werkt niet, de planten scheuren af en spruiten nieuwe uit. Bovendien hoopt het grind zich snel op met algen en mos – een geval voor moeizaam met de hand wassen of een hogedrukreiniger.
4. Grindtuinen zijn slecht voor het microklimaat.
Planten verdampen vocht en koelen de onmiddellijke omgeving af. Stenen kunnen dit niet. Zonder beschermende beplanting of schaduwbomen warmen grindtuinen veel meer op in de zon dan natuurlijke tuinen en stralen ze de hitte ’s avonds weer uit. En dit is niet alleen een theoretisch effect, het is merkbaar. Zeker met andere grindtuinen in de buurt, telt het echt op. De hoge temperaturen frituren letterlijk de schaarse vegetatie in de grindtuin – ze droogt uiteindelijk op of klotst, hoeveel je ze ook water geeft. Dicht gebladerte van bomen en struiken in de voortuin filtert stof uit de lucht. Grind kan dat niet – maar het kan wel het lawaai van passerende auto’s versterken. 5.
5. Grindtuinen zijn duur
De aanleg van grindtuinen is duur. De vaak ingewikkeld gesnoeide topiary is erg duur, evenals het grind zelf, inclusief levering. Prijzen van 100 euro en meer per ton zijn niet ongewoon – en er past heel wat grind in de tuin. In veel gemeenten worden grindtuinen beschouwd als verharde oppervlakken, wat betekent dat ook rioolrechten verschuldigd kunnen zijn.
6. Grindtuinen hebben een slechte koolstofvoetafdruk
Waar je ook kijkt in een grindtuin, alles wordt geproduceerd of vervoerd met een hoge energie-input: het delven en breken van stenen is energie-intensief, om nog maar te zwijgen van het vervoer. Het onkruidvlies verbruikt ook veel energie en aardolie in het produktieproces en levert ook problematisch afval op als het vlies weer weggegooid moet worden. Planten binden CO2 – een schaars beplante grindtuin springt er in dit opzicht niet uit. Als het grind vol bladeren zit of groen en lelijk geworden is, moet je het schoonmaken. De hogedrukreinigers of bladblazers die daarvoor nodig zijn verbruiken nog meer energie. De duurzaamheid van het stenen oppervlak is tien jaar, soms meer. Dan moet je het onkruidvlies vervangen en vaak ook het grind dat onooglijk is geworden.
7. Grindtuinen zijn niet mooi
Wel, het puristische uiterlijk is een kwestie van smaak. Maar de echte schoonheid van een tuin is de seizoensverandering en -verscheidenheid. Geen geuren, geen vruchten – een grindtuin ziet er altijd hetzelfde uit.
